Dzieje Narodowej Demokracji to ciągłe ścieranie się dwóch nurtów – romantycznego i realistycznego. Z dużą dozą prawdopodobieństwa można powiedzieć, że spór między romantykami (potem neoromantykami) a realistami był na przestrzeni ostatnich 120 lat istotą dyskusji wewnątrz tego obozu ideowo-politycznego.